Τίποτε ιδιαίτερο. Αίγες εκπομπές που κάναμε στο ραδιοφωνικό σταθμό «Πειραϊκή Εκκλησία», στους 91,2 Fm, γραμμένες τώρα σε κείμενο κάπως συμμαζεμένο, μαζί με τα αντίστοιχα ακουστικά cd, ώστε να μπορείς και να ακούς και να διαβάζεις.

Κάναμε παρέα αρκετές ώρες μαζί. Πολλές φορές μες στη βδομάδα. Αν ήταν να βάλω και σελιδοδείκτη σ' αυτή την έκδοση, ξέρεις τι θα 'βαζα; Ένα απ' τα χαρτομάντηλά σου. Αυτά, τα δακρυσμένα σου. Μου 'πες πολλές φορές ότι ακούγονταςτα φτωχά μου λόγια έκλαψες αρκετά. Ζήσαμε συντροφιά στιγμές αυτογνωσίας, ειλικρίνειας, προσευχής κι ελπίδας.

Το ζήτησαν πολλοί να γίνει αυτή η έκδοση. Σιγά το πράμα, δηλαδή. Λες και δεν τα ξέρεις όλα. Όλα τα ξέρεις, πίστεψέ με. Απλά, θες να τ' ακούς κάπως αλλιώς. Θες το φάρμακο, μα σε σιρόπι γλυκό. Δεν αντέχεις ενέσεις, χειρουργεία, πικρές γεύσεις.

Η αλήθεια είναι ότι εσύ είσαι που με πλουτίζεις. Μου δίνεις ακατέργαστα κομμάτια χρυσό κι ασήμι και πολύτιμους λίθους. Κι εγώ τα παίρνω και τα επεξεργάζομαι και στα δίνω λίγο πιο ποιητικά, λογοτεχνικά. Να 'ναι καλά κι ο μουσικοσυνθέτης και ιεροψάλτης Βασίλης Χατζηνικολάου, που με βοηθά με τη μουσική του, ισορροπεί και τον ήχο, ντύνει και τα λόγια μου με μελωδικό χαλί, για να πατά η ψυχή σου μαλακά, να μην πονά μ' αυτά που ακούει. Και γι' αυτό μετά σ' αρέσουν και σε παρηγορούν. Πάντως η πρώτη ύλη, δική σου είναι. Μόνο που δεν το ξέρεις. Δεν μπορείς να φανταστείς ότι το μήνυμα, το τηλέφωνο, ο αναστεναγμός και το δάκρυ σου, η αγωνία και η απορία σου, ο καημός κι η πίκρα σου, μπορούν να γίνουν εκπομπή. Μου μιλάς με θλιμμένη ψυχή, κι εγώ αυτό που μου 'πες το κάνω εκπομπή. Έτσι μου βγαίνει. Μαζεύω τα σκοτάδια και τις σκιές της ζωής μου και της ζωής σου και τα βάζω μπροστά στο Φως του Χριστού, κι ακριβώς επειδή είναι αληθινά αυτά που μου λες και δεν υποκρίνεσαι, βγαίνει μετά κάτι αληθινό. Βγαίνει ελπίδα μέσα απ' τον πανικό· ειρήνη μέσα απ' την αντάρα· ησυχία και εμπιστοσύνη, μέσα από κραυγές απελπισίας.

Σ' ευχαριστώ για την εμπιστοσύνη, την αγάπη, τη συγχώρεση που μου δίνεις. Ο Θεός να σε ευλογεί πάντα, να σου πλαταίνει το μυαλό, να βλέπεις μακριά, καθαρά, ταπεινά.

Όλα θα πάνε καλά, όλα τα δύσκολα κι οι κρίσεις θα περάσουν. Η αγάπη κι ο Χριστός θα μείνουν για πάντα, κι εμείς μαζί τους.

Αυτά που λέγονται προφορικά στην εκπομπή, δύσκολα μεταφέρονται στο χαρτί. Ο τρόπος, ο τόνος της φωνής, τα κενά, η χροιά, δύσκολο να αποτυπωθούν στην μεταφορά που επιχειρούμε εδώ, σε γραπτό λόγο. Μα δεν πειράζει. Φτωχή μεταφορά, φτωχών λόγων. Στο τέλος πάλι μια φτώχια μένει, για να φανερώσει ότι τελικά αυτό που πλουτίζει τα πάντα στη ζωή είναι η αγάπη που περιβάλλουμε τα πράγματα. Με την αγάπη και τ' ασήμαντα, γίνονται σημαντικά. Και τ' αθέατα, θεατά.

Ευχαριστώ πολύ το σωματείο «Παναγία Γάλαξα, η Θαλασσοκρατούσα», που ανέλαβε την έκδοση των εκπομπών σε βιβλίο καθώς και όσους κι όσες βοήθησαν να αρχίσει η εκδοτική αυτή προσπάθεια. Ευχαριστώ όσους έγραψαν, διόρθωσαν, επιμελήθηκαν και καλλιτέχνησαν το βιβλίο αυτό.

Τα έσοδα απ' το βιβλίο αυτό κι όσα θα ακολουθήσουν, θα πάνε όλα για να τελειώσει ο ναός και οι γύρω χώροι στο ησυχαστήριο που ετοιμάζουμε, στο Γαλαξείδι Φωκίδας δίπλα στους Δελφούς και την Αράχωβα. Στο λέω για να ξέρεις. Εκεί, ελπίζω, οι εκπομπές που θα ετοιμάζονται να 'χουν περισσότερο φως, περισσότερη θέα στον Ουρανό και το γαλάζιο του. Καθότι στο Γαλαξείδι, στην Παναγία τη Θαλασσοκρατούσα, το μάτι βλέπει μόνο φως, ουρανό, θάλασσα και βουνά.

Αν θες να εύχεσαι κι εσύ για μένα κάτι, ας είναι αυτό: να κάνω κι εγώ διαρκώς το αθέατο πέρασμα απ' το φαί-νεσθαι, στο είναι. Η προσευχή σου αυτή ίσως με πονέσει αρκετά· μα αξίζει. Σ' ευχαριστώ.

π. Ανδρέας Κονάνος

Άνοιξη 2011

Το βιβλίο που κρατάς στα χέρια σου αποτελείται από μερικές από τις ομιλίες — εκπομπές «Αθέατα Περάσματα» του π. Ανδρέα Κονάνου στο ραδιόφωνο της Πειραϊκής Εκκλησίας. Αυτό το βιβλίο έχει κάποιες ιδιαιτερότητες… Ο π. Ανδρέας έχει τη δική του ιδιόλεκτο, το δικό του στυλ. Έχει «χάρισμα» στην ομιλία του. Συναρπάζει, συγκινεί. Μιλάει βιωματικά. Σαν ν' ακούς τον Οδυσσέα του Σεφέρη, που «μιλά ταπεινά και με γαλήνη, χωρίς προσπάθεια».

Ως γνωστόν, από μόνος του ο προφορικός λόγος έχει μεγάλη γοητεία και ζωντάνια. Και αν πετύχεις άνθρωπο που να ξέρει να τον χειρίζεται, δεν επιτρέπεται να «επέμβεις»!..

Το μέλημά μου, λοιπόν, ήταν να διατηρήσω την προ-φορικότητα του λόγου του. Παρέλαβα απομαγνητοφωνημένες τις εκπομπές του και διατήρησα το γλωσσικό του ιδίωμα. Άλλωστε το βιβλίο συνοδεύεται και από cd. Η προσπάθεια για αφαίρεση της προφορικότητας του λόγου, θα δυσκόλευε όποιον αναγνώστη θέλει να ακούει και να διαβάζει ταυτόχρονα!.. Εδώ, έχω να σας προτείνω να ακούσετε πρώτα το cd — αν είναι δυνατόν — για να πάρετε το πνεύμα, το ύφος τη ζεστασιά του προφορικού λόγου και μετά να διαβάσετε το κείμενο. Το άκουσμα, η μουσική, γλυκαίνουν την ψυχή… Η ανάγνωση, η μελέτη εμπεδώνει, σταθεροποιεί το αγαθό αποτέλεσμα.

Επίσης, μεγάλη δυσκολία θα υπήρχε, αν προσπαθούσα να αφαιρέσω την προφορικότητα, διότι ο λόγος του π. Ανδρέα δεν είναι ο κλασικός προσχεδιασμένος προφορικός λόγος! Είναι λόγος εμπνευσμένος, αυθόρμητος; καρδιακός, βιωματικός, συγκινητικός, λόγος «χάριτος»… Άρα, εύκολα δεν «καλουπώνεται», δεν παραγραφοποιείται, δεν δαμάζεται σε πλαίσιο κειμένου. Η κάθε λέξη του είναι μια έξοδος για μια συνάντηση… είναι μια λέξη αληθινή… Δεν την «πειράζεις», δεν την αλλοιώνεις… Με θρησκευτική ευλάβεια και κατάνυξη την κλείνεις στα κρύφια της ψυχής σου…, σκουπίζεις τον λυγμό σου…

Είναι μια καθοδήγηση αθέατη, πέρασμα αθέατο στα Μονοπάτια της Ψυχής στον Ανήφορο της Αλήθειας.

Ακόμη ο π. Ανδρέας χρησιμοποιεί άψογα την Νεοελληνική, μαζί με λόγιους εκκλησιαστικούς τύπους και αγιογραφικά χωρία, στα οποία δεν έβαλα παραπομπές, διότι τάχει άψογα ενσωματώσει στην ιδιόλεκτό του…

Χαρακτηριστικά του ύφους του είναι το α' πληθυντικό πρόσωπο, αλλά και το β' ενικό, αμεσότητα με τον αποδέκτη — ακροατή του, καθώς και ένθετες διηγήσεις και πολυηρισματική αφήγηση με μια ματιά αναστοχαστική, βαθιά, που διαπερνά τα μύχια της ψυχής!

Ήταν μια όχι εύκολη εργασία, ένα μικτό ιδιαίτερο, στυλιστικό είδος λόγου ανάμεσα σε προφορικό και γραπτό. Μέσα σε λίγο, ελάχιστο χρόνο…, μέσα από πειρασμούς και πάμπολλες τεχνικές δυσκολίες…

Τώρα, τελειώνοντας την επιμέλεια — παρουσίαση αυτού του πονήματος έχω τη βεβαιότητα ότι «Η Παναγία η Γάλαξα, η Θαλασσοκρατούσα» ήθελε, ναι, το ήθελε! να γίνει αυτή η προσπάθεια! Αυτό το έργο…

Δι' ευχών του αγαπητού, πνευματικού αδελφού, π. Ανδρέα και της Παναγίας της Γάλαξας.

Καλό διάβασμα

Σ.

Σε χαιρετώ, αγαπητέ μου αδελφέ, αγαπητή μου αδελφή, αγαπητοί μου φίλοι, της Πειραϊκής Εκκλησίας, σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης, απ' όπου και αν μας ακούτε· σας χαιρετώ!..

Εύχομαι να είσαι καλά. Εύχομαι να είσαι ειρηνικός και αναπαυμένος. Εύχομαι να έχεις προσωπικότητα διαρκώς καλλιεργούμενη. Να επιμελείσαι, να φροντίζεις, δηλαδή, την ψυχή σου και να παρακαλάς το Θεό να σου χαρίσει αυτό το δώρο, που μου είπε κάποιος μια μέρα ότι εύχεται για τη δική του την ψυχή: «Να προοδεύω». «Αυτό», μου λέει, «παρακαλώ το Θεό. Να προοδεύω. Να περνούν οι μέρες και να κάνω βήματα μπροστά». Αυτό που κάπου λέει σε μια ευχή στη Θεία Λειτουργία, να μας χαρίσει ο Θεός «προκοπήν βίου καί πίστεως καί συνέσεως πνευματικῆς». Να προκόβουμε, να ωριμάζουμε, να καλλιεργούμε την ψυχή μας. Να είμαστε αναπαυμένοι και ευχαριστημένοι· ήσυχοι άνθρωποι· προσωπικότητες άρτιες, ολοκληρωμένες. Να φτάσουμε σ' αυτό που λέει στην Αγία Γραφή: «Εἰς μέτρον ἡλικίας τοῦ πληρώματος τοῦ Χριστοῦ. Εἰς ἂνδρα τέλειον».