Εκτός απ' τα παιδιά που έχουν μια οικογένεια ισορροπημένη σαν ένα ωραίο λιμάνι! Μια οικογένεια αληθινά χριστιανική. Μια οικογένεια που δε χρειάζονται πολλά λόγια, αλλά αβίαστα περνάει το κλίμα το όμορφο στα παιδιά. Μου 'κανε εντύπωση ένας γνωστός μου κληρικός. Είχε ρωτήσει κάποτε τα παιδιά του. Είχε πάρα πολλά παιδιά. Είναι πολύτεκνος. Και δεν είχανε τηλεόραση. Κι άκουγε τους άλλους που είχανε· οι συγγενείς του, οι φίλοι του. Τα παιδιά ακούγανε ότι υπάρχουνε τηλεοράσεις και λοιπά. Κι αυτοί δεν είχαν τηλεόραση. Αλλά είχανε στο σπίτι πιάνο. Είχανε μουσικά όργανα. Είχανε τα παιδιά του μοιραστεί τις δουλειές. Είχανε αυτό που κάνουνε στα μοναστήρια, «παγκοινιές». Δηλαδή, από κοινού, όλοι μαζί να κάνουν κάτι. Είχα τύχει μια φορά που καθαρίζανε φασολάκια. Είχαν να φάνε τόσα άτομα κι είχαν μαζευτεί όλοι μαζί και καθαρίζανε φασολάκια. Πέρασε αυτή η μισή ώρα κάνοντας αυτή τη δουλειά. Μετά παίξανε πιάνο και τραγουδούσανε. Αλλα παίζανε πιάνο, άλλα τραγουδάγανε, άλλα χτυπάγανε αλλά όργανα, τη φλογέρα και λοιπά. Και υπήρχε μια πολύ ωραία ζωντάνια κι ένα πολύ ωραίο κλίμα αγάπης, ζεστασιάς. Και μετά παίξανε επιτραπέζιο παιγνίδι. Ο ένας με τον άλλον, παίζανε, φωνάζανε, χαιρόντουσαν. Και τους λέει μια μέρα ο πατέρας στην οικογένεια: «Θέλετε», λέει, «μήπως να σας πάρω τηλεόραση;». Και του λένε τα παιδιά: «Τι να την κάνουμε; Ωραία δεν περνάμε;». Όταν περνάει ωραία το παιδί, δε θέλει να δει τηλεόραση. Όταν περνάει ωραία μ' αυτό που κάνει, του αρέσει να κάνει αυτό που κάνει. Και δε θέλει να το αλλάξει με τίποτα.

Λοιπόν, τα παιδιά μας δεν έχουν έμπνευση σ' αυτό που κάνουν γι' αυτό δεν το κάνουν σωστά. Και μην έχετε τη συνήθεια να μαλώνετε πάντα το παιδί. Μπορεί καμιά φορά να πρέπει να μαλώσετε κι εμένα· τον καθηγητή, τον παπά, το μεγαλύτερο. Αυτόν, που έχω υποσχεθεί να δώσω μια αγωγή στα παιδιά, να 'μαι πηγή έμπνευσης για τα παιδιά και δεν είμαι. Όταν το παιδί, ας πούμε, για παράδειγμα, έχει ένα φιλόλογο, ένα μαθηματικό, έναν ιστορικό, οποιοδήποτε καλλιτεχνικό, οποιοδήποτε καθηγητή οποιοσδήποτε ειδικότητος, ο οποίος δε ζει το επάγγελμά του, πάει (σχολείο) και βαριέται τη ζωή του. Μετράει πόσα ένσημα ακόμα πρέπει να κολλήσει για να πάρει σύνταξη. Βαριέται τη ζωή του. Το κάνει αγγαρεία. Βαριέται κάθε χρόνο να λέει τα ίδια και τα ίδια.

Και δε βλέπει την ομορφιά των παιδιών που αλλάζουν κάθε χρόνο. Και δεν καταλαβαίνει, ότι όχι κάθε χρόνο, (αλλά) κάθε μέρα το παιδί είναι διαφορετικό. Δεν έχεις τα ίδια παιδιά μπροστά σου. Κι εσύ (ο γονιός) έχεις τα ίδια.

Έχεις τα ίδια, αλλά δεν είναι τα ίδια! Αλλά δε χαίρεται αυτός ο άνθρωπος την επαφή με τα παιδιά. Τη ζωντάνια της επικοινωνίας με τα παιδιά και δεν αγαπά τη γνώση. Γιατί μετά εσύ μαλώνεις μόνο το παιδί σου που δεν τα καταφέρνει στο μάθημα αυτό ή το άλλο; Γιατί το μαλώνεις Γιατί δε σκέφτεσαι ότι…: «Μήπως, παιδί μου, κάποιος δε σε δίδαξε σωστά; Όχι ότι δε σου είπε ότι ένα κι ένα κάνει δύο. Αυτό το είπε, αλλά το θέμα είναι πώς στο είπε».

Δε μπορώ να πιστέψω ότι στα σχολεία δε γίνεται καλή δουλειά. Στα περισσότερα σχολεία θα πει ο καθηγητής το μάθημα. Θα το πει. Αλλά δεν είναι αυτό που μεταδίδει το μάθημα. Το μάθημα το παιδί το καταλαβαίνει μέσα στο κλίμα της αγάπης. Όταν αγαπήσει το μάθημα, τότε αρπάζει τις έννοιες τις αρπάζει στον αέρα. Και πάει και παρακάτω χωρίς να το καταλάβει. Δηλαδή, κάνει ερωτήσεις για παρακάτω έννοιες, χωρίς να τις έχει διδαχτεί, γιατί γεννάει το μυαλό του. Το μυαλό του απ' την αγάπη, απ' τη φόρτιση, απ' τον ενθουσιασμό γεννάει απόψεις. Γεννάει… Συλλαμβάνει. Έτσι 'γίναν οι συλλήψεις. Οι εφευρέτες, που λέει: «Συνέλαβε μια ιδέα μέσα του…». Τι θα πει συνέλαβε. Θα πει γονιμοποιήθηκε μέσα του μια ιδέα. Τι θα πει αυτό; Υπήρξε ένας έρωτας. Γι' αυτό έγινε αυτή η σύλληψη. Δεν υπάρχει σύλληψη χωρίς έρωτα! Ερωτεύθηκε κάτι. Το αγάπησε πολύ και «παπ»! του ήρθε μια έμπνευση. Και προχώρησε μετά. Και γι' αυτό υπάρχουν άνθρωποι μίζεροι, άνθρωποι ταλαιπωρημένοι, άνθρωποι που βαριούνται. Δεν υπάρχει περίπτωση αυτοί οι άνθρωποι να γίνουν, ας πούμε, εφευρέτες! Χρειάζεται ενθουσιασμός και ζωντάνια.

Λοιπόν, δεν είναι έτσι το κλίμα γύρω μας. Δεν είναι έτσι το σχολείο. Δεν είναι έτσι το εκπαιδευτικό μας σύστημα. Δεν έχουμε ενθουσιασμό. Έχουμε ενθουσιασμό, ίσως, να κάνουμε απεργίες. Να κάνουμε καταλήψεις, να φωνάζουμε, να πάμε κάτω· αλλά αγάπη γι' αυτό που κάνουμε, μεράκι γι' αυτό που κάνουμε, δεν έχουμε οι περισσότεροι. Αν κάνω λάθος συγχωρήστε με. Μπορεί κάποιους να τους αδικώ, αλλά όπου υπάρχει ενθουσιασμός και τα παιδιά νομίζω ανταποκρίνο-νται. Γι' αυτό, αγαπητοί γονείς, όσοι είστε, αλλά κι όσοι δεν είστε γονείς, έχετε σχέση με ανθρώπους που έχουν σχέση με τα σχολεία, παιδιά και λοιπά, να ξέρουμε να ερμηνεύουμε σωστά τη συμπεριφορά του άλλου.

Λοιπόν, όταν το παιδί ενθουσιαστεί με κάτι, θα σταματήσει κάτι άλλο που έκανε και δεν είχε νόημα και ποιότητα στη ζωή του. Για να παίζει το παιδί ώρες ατελείωτες κομπιούτερ, σημαίνει, ότι δεν υπήρχε τίποτε καλύτερο να το ενθουσιάσει, για ν' ασχοληθεί μαζί του. Μου 'πε ένα παιδί μια μέρα στο σχολείο… του λέω: «Πεςμου ένα παράπονο στη ζωή». Μου λέει: «Το παράπονό μου είναι ότι υπάρχει ύπνος. Δε θα 'θελα να υπάρχει ο ύπνος». Του λέω: «γιατί»; Σας λέω αλήθεια, μου το 'πε! «Για να παίζω όλη τη νύχτα κομηιούτερ», λέει. «Πόσο λυπάμαι, όταν πρέπει να κοιμηθώ». Φανταστείτε αγάπη που είχε σ' αυτό το πράγμα! Αγάπη, που του 'χει κλέψει την καρδιά. Αυτό που κάνει ένας μοναχός στο Αγιο Όρος, που δε θέλει να κοιμηθεί από αγάπη στο Θεό και κάνει όλη νύχτα προσευχή από αγάπη και πόθο. Το παιδί το ζει με τον υπολογιστή του. Και το λέει με τόσο θεολογική διατύπωση: «Δε θα 'θελα να υπάρχει ο ύπνος, για να ζω αυτό που αγαπάω». Νάτο, λοιπόν. Αγάπησε κάτι, αλλά δεν αγάπησε αυτό που έπρεπε να αγαπήσει· γιατί δεν του το 'δειξε κάποιος αυτό! Είναι μερικά πράγματα που εμπνέονται, που διδάσκονται και που μπορεί κανείς να τα διδάξει στο παιδί του και στην κοινωνία μας αν θέλει. Δείχνουμε ότι έχουμε άλλους προσανατολισμούς κι άλλους σκοπούς. Γι αυτό, όταν το παιδί σου θες να προοδεύσει, να μη φωνάζεις, να μην απαιτείς, αλλά κυρίως να προσεύχεσαι γι αυτό. Να προσεύχεσαι και να του δείχνεις την ομορφιά αυτού που του προτείνεις. Να του εξηγείς… Η ομορφιά συγκινεί, το ωραίο συγκινεί.

Πήγα να πάρω ένα βιβλίο του Ομήρου. Μου 'στειλε ο κύριος Γανωτής ένα δώρο. Ένα βιβλίο καινούργιο που έγραψε για την Οδύσσεια του Ομήρου. Πάρα πολύ ωραίο βιβλίο. Και πήγα να πάρω ένα βιβλίο, την Οδύσσεια αυτούσια. Το κείμενο της Οδύσσειας να το διαβάσω. Και κοίταζα διάφορα βιβλία στο βιβλιοπωλείο που πήγα. Λέω: «Θέλω να δω τις εκδόσεις που έχετε της Ομήρου Οδύσσειας». Και πήρα διάφορα. Και τι ψάχνεις όταν κοιτάς κάποιο βιβλίο; Κάποιο που να σε συγκινεί, να 'ναι όμορφο. Να 'ναι όμορφα γραμμένο κι όμορφα μεταφρασμένο. Ακόμα και ο τρόπος που είναι το βιβλίο φτιαγμένο. Η κατασκευή του. Όλα παίζουν ρόλο. Η ομορφιά τραβάει τον άνθρωπο. Η ομορφιά σε ελκύει. Και διάλεξα ένα τέτοιο βιβλίο που μου άρεσε για να το διαβάσω. Ώστε να διαβάζω τα σχόλια του κυρίου Γανωτή στο βιβλίο — στην Οδύσσεια, που 'χει γράψει τα σχόλια — και να διαβάζω και το κείμενο, τη μετάφραση της Οδύσσειας· να βλέπω, το τι έγινε. Οι περιπέτειες αυτές του Οδυσσέα.

Αλλά, λέω, η ομορφιά ελκύει το παιδί. Όταν στο παιδί δείξεις κάτι όμορφο, το παιδί θα τραβηχτεί κοντά του. Λέει ο πατήρ Παΐσιος κάτι ωραίο: «Όταν στα παιδάκια, τα ματάκια τους γυαλίσουν απ' την αγάπη του Χριστού, θ' αφήσουν όλα τ' άλλα». Γιατί οι άνθρωποι οι άγιοι, άφησαν τα πάντα κι αφιερώθηκαν μόνο στο Χριστό μερικοί; Και γιατί την ώρα του μαρτυρίου τους δεν τους συγκινούσε ο κόσμος Γιατί δεν τους τραβούσαν οι γυναίκες, οι ηδονές, τα φαγητά, οι απολαύσεις τα αρώματα, τα χρήματα, οι περιουσίες; Γιατί, θυμάστε, ότι στην ώρα του μαρτυρίου τούς έταζαν και τους έλεγαν: «Άσε αυτό και πάρε αυτό που σου δίνω εγώ που είναι πολύ πιο υπέροχο». Κι έλεγαν οι Άγιοι: «Μα εγώ το υπέροχο αγάπησα. Και το πολύ πιο υπέροχο αγαπώ. Κι αυτό διακονώ και γι' αυτό πεθαίνω. Μου δείχνεις τώρα την ομορφιά μιας γυναίκας. Μου δείχνεις τώρα την ομορφιά και την νοστιμιά ενός φαγητού. Την ηδονή του χρήματος. Την ηδονή της δόξας. Μα η απόλαυση που εγώ ζω είναι πολύ μεγαλύτερη. Μα εγώ είμαι ερωτευμένος με κάτι πολύ ανώτερο απ' αυτούς τους έρωτες, που εσύ είχες να μου αντιπροτείνεις. Και γι' αυτό ο έρωτας ο δικός μου νικάει κάθε άλλο έρωτα». Και γι αυτό οι Αγιοι στο μαρτύριό τους υπέφεραν πολύ. Ανθρώπινα, σωματικά, πονούσαν αλλά η ψυχή τους ζούσε καταστάσεις που δεν μπορούν να περιγραφούν, γιατί εμείς δεν μπορούμε να τους καταλάβουμε.