— Яму! — усклікнула абураная Віка. — Які нічога не апаганьваў, а наадварот, за ўласныя грошы паставіў помнік чужому чалавеку!
— Што ж будзем рабіць? — спытаў Валік. — Адразу папярэджваю: у міліцыю я не пайду! І Віку падстаўляць не збіраюся!
— Баішся, каб яна не знікла адсюль? — ціха, у падлогу гледзячы, прамармытаў Цім.
— Што-што?
— Паўтары! — у адзін голас усклікнулі Віка з Валікам.
Не такі Цім дурны, каб паўтараць.
— Вось што, хлопчыкі, — сказала Віка, і «хлопчыкі» цяпер толькі звярнулі ўвагу, якая яна сёння вясёлая і ўпэўненая ў сабе. — У мяне зусім іншы план. Мы паедзем у Мінск. Усе разам.
— Як так?
— Чаму ўсе?
— Здаецца, я ведаю, хто раскапваў магілу. Мы павінны самі знайсці злачынцу. І я адна магу пазнаць яго.
Хлопцы пераглянуліся. Вось табе і Віка!
— А як жа той мужчынка, які прыезджаў у сяло і бадзяўся па могілках? — спытаў Цім. — Я ўпэўнены, што без яго рук не абыйшлося.
— Магчыма, злачынцаў было некалькі. Бачыце гэтую пальчатку? — узяла са стала і паказала хлопцам Віка. — Дык вось, калі мяне, непрытомную, падабраў тады Крушынскі, на другі дзень.
З вялікай цікавасцю выслухалі хлопцы і пра доктара з Мінска, і пра тое (дзяўчынка нічога не стала ўтойваць), як яна прыкінулася нямой і як хутка раскусіў яе доктар, і пра забытыя ім пальчаткі, якія яна прымервала. Адну з іх Барс сёння знайшоў і прывалок сюды.
— Гэтую вось самую.
— Ты ўпэўнена, Віка?
— Упэўнена. Проста… у мяне сваіх пальчатак ніколі не было. Я першы раз у жыцці іх адзела. Як такое можна забыць?
— Дык, значыць, Крушынскі ведае гэтага доктара? — спытаў Валік. — Не на вуліцы ж ён яго падабраў.
— Думаю, што ведае, — адказала дзяўчынка. Яна ўспомніла, як Крушынскі не хацеў пакідаць яе ў сябе, і адзін з ягоных довадаў быў такі: «Ды і доктар гэты бачыў цябе!» Па яго інтанацыі яна тады зразумела, што Крушынскі з доктарам — даўнія знаёмцы.
Але пра гэты эпізод дзяўчынка расказваць не стала. Такога кшталту ўспаміны маглі належаць толькі ёй і Крушынскаму.
— Тады навошта нам ехаць у Мінск? — перабіў яе думкі Валік. — Паедзем у Жытнявічы, у міліцыю да Крушынскага, раскажам пра пальчатку, ён назаве адрас, дзе гэты доктар жыве.
— Зараз, — іранічна азвалася Віка. — Хто нас да яго пусціць? Хто мы яму такія? Да таго ж тры першыя дні падследным забаронены любыя пабачанні, нават з роднымі людзьмі. Толькі з адвакатам.
Віка казала як спецыяліст па такіх справах.
— Адкуль ведаеш? — з зайдрасцю (знайшоў чаму зайздросціць) да такой яе эрудыцыі спытаў Цім.
— Ведаю. Неяк з маці да айчыма хадзілі, — неахвотна патлумачыла Віка. — Дык вось! Калі мы самі знойдзем, дзе гэты доктар жыве, ды напішам афіцыйную заяву, ды прыкладзем пальчатку — тады іншае! Тады яны вымушаны будуць адпусціць Крушынскага.
— Але як мы знойдзем таго доктара? — засумняваўся Валік.
Ці м падказаў:
— Трэба пакапацца ў рэчах Крушынскага! Павінны ж быць у яго нейкія блакноты, адрасы, тэлефоны.
— Ужо зроблена, — з усмешкай адказала Віка. Дастала пачак з-пад цыгарэт з кішэні. — Крушынскі такія не курыць. І почырк не яго. Значыць, гэты нумар «сотавіка» напісаны альбо рукою самога доктара, альбо чалавека, які іх тады падвозіў. Мы нават імя ведаем — Стась!
— Ну, Віка, — Валік адважыўся на камплімент. — Ты мала таго, што прыгожая, дык яшчэ і такая разумная, назіральная. Пазайздросціць можна!
Не Валік, а дзяўчынка пачырванела: яе так рэдка ў жыцці хвалілі. А Цім сказаў насмешліва:
— Ну, ну, потым будзеце хваліць адзін аднога… Колькі цяпер? — узяў са стала будзільнік і чамусьці прыклаў яго да вуха. — Палова на адзінаццатую? Ён правільна паказвае? У дванаццаць аўтобус на Мінск. Збірайцеся.
— Пачакай, а грошы? — ускінуўся Валік.
— Ты што, забыў? — нагадала Віка. — Крушынскі ж пакіў нам грошы!
— А ты не баішся, што цябе ўбачаць?
— Няхай бачаць, — адказаў за дзяўчынку Цім. — Няхай прывыкаюць, што яна тут. Толькі не забывайце: Віка, ты — пляменніца Крушынскага!
Раздзел XXIX
Мінск. — Званок на "сотавік". — Стась не здраджвае сваёй звычцы. — Дом у прыватным сектары. — Цімава смеласць. — Віка пазнае доктар а, а Цім — Ігар а. — Аддзяленне міліцыі. — Заява паводле ўсіх правілаў. — Крах доктара Пракулевіча з зяцем Ігарам.
Хлопцы не аднойчы ездзілі ў Мінск — і разам, і нават самі, таму дома не ўзнікла ніякіх пытанняў. Валік сказаў, што яму трэба купіць адну важную кнігу (маці нават грошы яму дала), а Цім, не прыдумваючы ніякай прычыны, проста ляпнуў:
— Паедзем з Валікам ў Мінск гуляць. Надакучыла тут.
— Ды глядзі, пад машыну не падлезь, — папярэдзіла маці. — Гэта ж Мінск, а не Вялікая Паляна!
— Не вучы вучонага. Не ў першы раз!
Віка з'явілася на прыпынку за лічаныя хвіліны да адпраўлення аўтобуса. Ніхто з пасажыраў нават не звярнуў на дзяўчынку ўвагі. Мала тут дачнікаў, перасяленцаў ды ўвогуле чужых людзей! Усё адно і хлопцы, і Віка рабілі выгляд, што яны незнаёмыя. Так і даехалі да Мінска, ні словам не перакінуўшыся.
На вакзале першым чынам купілі тэлефонную картку. Цім узяў у Вікі пачак з-пад цыгарэт. Набраў нумар — з таго самага таксафона, з якога званіў некалі Крушынскі сваім даўжнікам.
— Алё! Мне, калі ласка, трэба Стась.
— Слухаю, — буркнуў сярдзіты голас.
— Дзе вы жывеце? — пачаў хітры Цім. — Да вас ёсць важная справа. Нам трэба сустрэцца.
— А ты дзе знаходзішся?
— На ўсходнім вакзале. Цэнтральны перон.
— Тады не кладзі трубку…
Нічога не разумеючы, Цім пераглянуўся з сябрамі. Праз хвіліну ён пачуў у трубцы:
— Хочаш пабачыцца, дык азірніся.
Стась, трымаючы каля вуха "сотавік", стаяў каля самага таскафона. Яму выйсці з «масквіча» і падысці сюды было якіх метраў пятнаццаць. Ён падазрона агледзеў тройку сяброў.
— Ну, я слухаю. Што вам трэба?
Цім запытальна зірнуў на Віку. Тая крутнула галавою — не, гэта не доктар!
— Мы ад Крушынскага, — сказаў Цім.
— Якога яшчэ Крушынскага?
— Вы вазілі доктара да яго ў леснічоўку, — умяшалася Віка. — Каля сяла Вялікая Паляна.
— А-а! Ну, ведаю. І што?
— Вы ж адвезлі таго доктара назад у Мінск?
— Дапусцім.
— Вы памятаеце, куды? Нам тэрмінова трэба яго адрас!
— Яшчэ і тэрмінова, — пасміхнуўся Стась. — Не, не помню.
Стась які быў падазроны, да ўсяго і да ўсіх недаверлівы, такі й застаўся.
— А што вы за такія юныя следапыты? Навошта вам доктар?
— Крушынскі ў турме, — сказала Віка, гледзячы Стасю ў вочы. — А ён ні чым не вінаваты. Мы ведаем, што. Словам, што вінаваты ва ўсім доктар! А зваліў на Крушынскага!..
— Крушынскі ў турме? — Стась задумаўся. — Дык вы, значыць, сабраліся «абмяняць» яго на доктара? Нешта ўспамінаю. Калі ад'язджалі, дык сядзеў ён, як на цвіках… Папрасіў ў мяне аловак, паперу. У самога рукі дрыжэлі. Я яшчэ тады падумаў — штосьці ён такое замыслівае!
— Дык вы скажаце адрас?
— У прынцыпе, нам не паложана Ёсць такое правіла ў таксістаў: ніколі нікому не называць каардынаты кліентаў. Але толькі дзеля Барыса! На яго і на ваша шчасце ён мне спадабаўся. Хадзем у машыну.
Праз паўгадзіны сябры вылезлі з «масквіча» на вуліцы Адоеўскага. Злева спрэс цягнуўся так званы прыватны сектар.
— Вунь дом, — паказаў пальцам Стась, — бачыце? Прывітанне Крушынскаму. Калі вызваліцца, хай паведаміць. Ну, поспехаў!
Сябры наблізіліся да самых веснічак паказанага ім дома. Сабакі ў двары не было, ужо добра.
— Ну, паграбуся памалу, — прашаптаў Цім.
Не паспеў ён узяцца за веснічкі, як дзверы з дома расчыніліся і на парозе паказаўся. нізенькі мужчынка! Той самы, які швэндаўся па Вялікай Паляне і заходзіў на могілкі!
Следам, праводзячы мужчынку, на ганак выйшаў і нейкі стары дзед.
— Чаго табе, хлопчык? — насцярожыўся дзед, убачыўшы Ціма.
— Нічога, — адказаў той і засмяяўся. Цяпер ім ужо сапраўды нічога больш не трэба было. Усё зразумела. Вось дзе яны жывуць, сапраўдныя злачынцы!